Çocuğuma Ceza Vermeli Miyim?

İnsanın olduğu her yerde davranış ve davranışların olduğu her alanda da “doğru” ve “yanlış” vardır. Zaman, toplum ve kültürlere göre içerikleri değişse de “yanlış” ve “doğru” kavramları değişmez. Dolayısıyla yanlışları doğruya çevirme çabası da… Eğitim sistemi en başından beri kişide istenilen davranışları kazandırmaya yönelik olarak işlemektedir. Davranışların istenilen şekilde değişikliği ve bu değişikliğin kalıcı olması için sık sık başvurulan yöntemlerin başında “ödül — ceza” gelmektedir. Evde, okulda, sosyal yaşamda, trafikte, hukukta kısacası insanın olduğu her yerde ödül ve ceza vardır. Olumlu davranışlar zaten “normal” kabul edildiğinden ödüllendirme fazla kullanılmasa da cezalar oldukça çeşitlidir. Toplumun diğer alanlarındaki uygulamalar ve bu uygulamaların doğruluğunu irdelemeden önce, toplumu oluşturan en küçük birime yani ailemize göz atalım; Çocuğumuza karşı sabrınızın tükendiği, sinirlendiğiniz, tatlı sözlerinizin sonuna geldiğiniz durumlar yaşandığında ne yapacağız?
“Ceza vermek beni kötü bir ebeveyn mi yapar?”
“Ceza vermek çocuğuma zarar verir mi?”
İlk olarak ceza kelime olarak çok sevimsiz ve itici gelse de gereklidir. Çünkü çocuk pek çok konuda henüz doğruyu ve yanlışı ayırt edemez ve bunun için sizin yardımınıza ihtiyacı vardır. Bu yardımın tek yolu ceza değil; hatta aslında ilk anda algılanan anlamdaki “ceza” seçeneklerimiz arasında hiç yok. Ancak yerine daha uygun bir kelime koyana dek zaten cezanın zihninizdeki imajı değişecek, dolayısıyla kelimelere takılı kalmadan içeriğe odaklanalım. Ebeveyn olarak istediğiniz, çocuğunuzun olumlu davranışlarının artması ve olumsuzların azalmasıdır. Bunu tahterevalliye benzetebiliriz. Bir yanda olumlu, diğer yanda olumsuz davranışlar vardır. Hangisi ağır basarsa diğerinin varlığı azalmaktadır. Önemli olan bu dengeyi hep olumlunun ağır basacağı şekilde tutmaya çalışmaktır.
