Yalan Söylememesi İçin Ne Yapmalıyım (III)

Bu yazı bir devam yazısıdır. Yazının 1. ve 2. kısımları için aşağıdaki bağlantıları tıklayınız.

Yalan Söylememesi İçin Ne Yapmalıyım (I)

Yalan Söylememesi İçin Ne Yapmalıyım (II)

Eğer yanlış davranış çok sert bir biçimde cezalandırılıyorsa çocuk normal olarak bu cezadan kaçınmak için yalan söyleyecektir. Eğer ebeveynler yalan söylemeyi çok şiddetli bir şekilde cezalandırıyorsa, çocuk için gerçeği söylemek iyice imkânsız hale gelecektir. Cezanın ağırlığı çocuğun yalan söyleme fikrini daha mantıklı bulmasını sağlar ve çocuk bunu tercih eder. Hatta yalanı ortaya çıksa dahi, sırf sonuçlarının çok ağır bir ceza getireceğini bildiğinden doğruyu söylememekte ısrar edecektir. Böyle bir durumda kardeşine ya da bir arkadaşına suç atma eğiliminde bulunur. Esas olarak çocuğun bu yaptığı, gerçeği inkâr etme yoluyla kendisini korumaya çalışmaktır. Korku duydukları için yalan söyleyen çocukların ebeveynleri, uyguladıkları disiplin yöntemlerini tekrar gözden geçirmelidir. Eğer çocuğa sert davranılmazsa çocuk kendini güvende hissedecek ve kolayca doğruyu söyleyecektir. Yalan konusunda kural koymak ve bunun kabul edilemez olduğunu çocuğa öğretmek ailenin görevidir. Ama aşırı sert bir yaklaşım benimserlerse çocuk korku duyacağından yalan söylemesinin önüne geçilemez. Ebeveynlerin karmaşa yaşadığı bir başka durum da şudur. Onlar yanlış davranışları cezalandırmak ve doğruları ödüllendirmek ister. Fakat eğer çocuk yanlış davranışı ile ilgili dürüst davranıyorsa bir ikilem yaşamak olasıdır. Çocuk bu durumda dürüst olmasına karşın ceza alacağını bilmektedir ve bu noktada dürüst davranmak olumsuz bir sonuç vermektedir. Bu nedenle ebeveynler olayları birbirinden ayrı olarak ele almalı ve cezayı uygulasalar dahi, dürüstlüğü de bir şekilde ödüllendirmelidirler. Çocuğunuzla konuşma biçiminiz de büyük önem taşır. Kızgın bir şekilde, “Yalan söylüyorsun!” diye tepki vermek yerine, niçin bu yalanı söylediği ile ilgili olarak anlayışlı davranıp, “Bence gerçeği söylemiyorsun. Çünkü sana kızmamdan korkuyorsun. Bazen insanlar kötü tepkiler almaktan korktukları için gerçeği söylemezler.” ya da “Bence yalan söyledin çünkü arkadaşının partisine gitmene izin vermeyeceğimi düşünüyorsun.” diyebilirsiniz. Eğer çok ağır bir ceza verdiyseniz bunu çocuğunuzla konuşun. Hatanızı kabul edip, “Sana çok sert Davrandım. Daha sabırlı olmalıydım.” diyerek gerçeği çok fazla kızmadan da kabul edebileceğinizi ona göstermelisiniz. Eğer tepkilerinizi yumuşatmanıza karşı çocuğunuz hâlâ yalan söylemekte diretiyorsa, başka etkenleri gözlemleyin. Okulda arkadaşlarıyla bazı problemler yaşıyor olabilir. Diğer yandan sırf yeterince ilgi görmediğini hissetmesi nedeniyle de yalan söylüyor olabilir. Oyun oynarken onu gözlemleyebilir, öğretmenine danışabilir ve önerilerini dinleyebilirsiniz. Çocuğunuzla özel olarak konuşup yalan söylemenin sonuçlarından ve etkilerinden de söz edebilirsiniz. Eğer ortada aşırı bir yalan söyleme durumu yoksa endişelenmenize gerek yoktur. Davranışlarını gözlemleyerek, onu dürüstlüğe teşvik ederek ve doğruyu söylemenin gerekliliğinden söz ederek bu sorunun üstesinden gelmeniz mümkündür.