Çocuklarda Mahremiyet Eğitimi

Çocuklarda Mahremiyet Eğitimi

Ne yazık ki, gazete ve televizyonlarda sıkça çocuk istismarı haberleri görüyoruz. Üstelik bunlar sadece basına yansıyanlar. Buzdağının görünmeyen tarafı da düşünüldüğünde, çocuk istismarının ne denli önemli bir sosyal problem olduğu ortaya çıkıyor. Birey kendi varlığını korumaya çalışırken, mahremiyetin koruyuculuğuna sığınır. Çünkü mahremiyet insanın özel alanına işaret eder; bir ihtiyaç ve bir özgürlüktür. Ebeveynler çocuklarına bu mahremiyet  / Özel bölge anlayışını, başka bir ifade ile utanma (hayâ) duygusunu, küçük yaşlardan itibaren kazandırmakla yükümlüdür.

Çocuklarda özel bölge eğitimi de tıpkı diğer eğitimler gibi, onu üzmeden, ona kızmadan ya da rencide etmeden yapılmalıdır. Farklı bir yaklaşımda çocuk inatlaşma yoluna gidecektir. Ya da içine kapanan, size söylemesi gerekenleri söylemeyen bir çocuk profili çizmiş olacaksınız.

İlk eğitimin başladığı yer olan ailede çocuk, dünyaya ebeveynlerin penceresinden bakar. Onların yaklaşımlarına göre kendine bir davranış profili çizer.

Ailedeki sevgi bağları çocuk için çok önemlidir. Ancak ebeveynlerin birbirlerine, mahrem sayılabilecek davranışları, özellikle 3-7 yaş dönemi çocuklarının olduğu yerde göstermeleri doğru değildir. Bu yaşlardaki çocuklarda taklit eğilimi olduğu için sakıncalıdır. Çocuğun anne babasında gördüğü davranışları ‘oyun haline getirmesi, cinsel istismara sebep olabilir.

 

Çocuğunuzda Sağlıklı Bir Özel Bölge Anlayışı Gelişimi İçin Neler Yapabilirsiniz?

Banyo ve tuvalet eğitimini önemseyin

Eğer çocuğunuzla beraber yıkanıyorsanız, çocuk 1 yaşına geldikten sonra bu duruma son vermelisiniz. Bu tür vücut yakınlıkları, ilerleyen dönemlerde çocuğunuzun zihninde karmaşık düşüncelerin doğmasına yol açabilir.

Çocuğa, kendi vücudu ile ailenin diğer bireylerinin vücudu arasında kendine özel bölge olduğunu öğretmek gerekir. Bu yaklaşımla çocuk kendi vücudunun kendine ait olduğunu bilecektir. Bu yaklaşımı, 2 ila 3 yaşları arasında başlayan tuvalet eğitimi sırasında ve banyoda geliştirebilirsiniz.

Unutulmamalıdır ki mahremiyet duygusu ve bilgisi aile de başlar. Aile olarak bizler temelini sağlam atmadığımız bir olguyu, çocuk dışarıda yanlış ve eksik bilgilerle almaya çalışacaktır.

Çocuğa tuvalet ve banyoya girdiğinde kapıları kapalı tutması gerektiğini söylemelisiniz. Girmeden önce içeride birisi var mı yok mu kontrol etmesi için kapıyı vurması gerektiğini öğretmelisiniz. Bu öğreti, çocuğa o alanların özel alanlar olduğu bilgisini de verecektir.

 

 

Odalara girerken izin istemesi gerektiğini öğretin:

Çocuklara aile içerisinde yerleri olduğunu ve onlarında bir birey olduğu düşüncesini vermek için, odalarına girerken kapıyı tıklatıp izin istemektir. Bu şekilde çocuk hem odalarının kendi özel alanları olduğunun farkına varacak hem de saygı gördüğünü bilecektir.

Çocuğa yatak odalarının da kişilere özel bölge olduğu bilgisini vermelisiniz. Yatak odanıza girmesi gerektiğinde kapıyı vurması gerektiğini onu kırmadan anlatmalısınız

 

Kendi kendine giyinmeyi öğretin:

Çocuklara okul öncesi dönemden itibaren, giyinme ve soyunma gibi durumları kendisinin başarabileceğini anlatmalısınız. Bunları yaparken odasında yalnız olması ve kapının kapalı olması gerektiğini söylemeli ve teşvik etmelisiniz. Bunu yaparken emrivaki bir şekilde değil uygun bir dille yaklaşmalısınız. Aynı zamanda ihtiyacı olduğunda sizi çağırması gerektiğini de vurgulayın. Hem kendine güvenini sağlayacak hem de sizin, ihtiyaç duyduğunda destek olduğunuzu bilmesini sağlayacaktır.

Sağlıklı Bir Cinsel Eğitimle Bedeninin Mahrem / Kendine Özel Bölge Olduğu Bilincini Verin

Özellikle 2000 yılından sonra ülkemizde oldukça ve her geçen gün cinsel istismar vakaları artış göstermektedir. İlkokul çağındaki fiziki açıdan güçsüz çocukların daha fazla hedef alındığını görmekteyiz. Bundan dolayı çocuğun cinsel istismarlara karşı savunmasız kalmaması için gerekli eğitimi önce kendiniz almalı ve çocuğunuza gerekli şekilde vermelisiniz.

 

 

0-7 Yaş Döneminde Yapılması Gerekenler

Bu dönemde çocuğun özel bölge (genital) organlarına mümkün olduğunca az dokunarak, bu organları sevgi nesnesi olarak kullanmayarak çocuğun mahremiyet duygusu geliştirilebilir.

Kimi ebeveynler, çocuğun, kendisini keşfettiği bu dönemde cinsel organına bilinçli olarak dokunduğunu düşünebilirler. Çocukların özel bölge kavramının tam oturmadığı bu dönemde, bu davranışından dolayı sert tavırlar takınabilir. Bu tutum, çocukta var olan cinsel merakı artırır. Çocuğun kendini keşfetme sürecinin normal olduğunu bilmek; davranış ve hareketlerini doğru bir şekilde yönlendirmek gerekir.

Çocuğun 4-6 yaşları arasında cinsel merakı azalır. Bu dönemden sonra arkadaşlarıyla oynama ve öğrenme süreci başlar.

 

Çocuğunuzu cinsel merakından kaynaklanan sorularından dolayı ayıplamayın

Kimi aileler, çocuğun cinsel konulara dair sorularını kınayarak geçiştirirler. Oysa bu durumda çocuğa, detaya girmeden merakını törpüleyecek kadar bilgi vermek yeterli olacaktır. Çocuğa, cinsel organların vücutta birtakım fonksiyonlarının olduğu, bu sayede annelik ve babalık kavramlarının oluştuğu anlatılabilir.

Cinsel kimliğini yavaş yavaş tanıyan, ebeveynleriyle çekinmeden konuşabilen çocuklar, kendilerine yönelik istismarlarda ailelerine daha kolay açılabilirler. Böylece sağlıklı bir cinsel kimlik kazanımının ilk adımı atılmış olur.

 

Argo Kelimeler Kullanmamaya Dikkat Edin

Çocuklar zaman zaman aile bireyleri tarafından cinsel içerikli argoya teşvik edilir ya da yakın çevrelerinden bu tür ifadeler işitirler. Çocuk duyduğu bu kelimeleri anlamlandırmaya çalışırken, düşünsel olarak zarar görebilir. Ailelerin bu konuda duyarlı olması ve böyle durumların oluşmasına izin vermemesi gerekir.

 

Çocuğunuza iyi ve kötü Dokunma Arasındaki Farkı Öğretin

Çocuğunuzu cinsel istismardan korumak için onu bu konuda, korkutmadan bilgilendirmelisiniz.

Çocuğa özel bölge kavramının sadece kendisine özel olduğunu anlatmalısınız. Bunu yaparken, temizlik giyim, gibi ihtiyaçlarında sizlerin ona yardımcı olmak için temas edebileceğinizi söylemelisiniz. Fakat sizin dışınızda kimsenin böyle bir şey yapamayacağını ve buna teşebbüs eden birileri olursa etraftan yardım istemeleri gerektiğini söyleyin. Bağırabildikleri kadar bağırmaları gerektiğini ve bağırırken ne söylemeleri gerektiğini de uygun bir dille çocuğu korkutmadan anlatmalısınız.

7-12 Yaş Döneminde Yapılması Gerekenler

Ergenlik öncesini ve ‘ilk ergenliği’ kapsayan bu dönemde, yaşayacakları değişimleri yetişkinlerin ağzından duymak çocukları rahatlatır.

Buluğ evresinde çocuğa, vücudunda göreceği ergenlik sivilceleri, ses değişimi, boy ve kiloda artış gibi değişikliklerin ne anlama geldiği; bu sırada yaşayacağı bazı bedensel sorunların geçici olduğu ve temel temizlik kuralları öğretilmelidir.

Ergenlik döneminin kız ve erkek çocuklar için farklı zorlukları vardır. Ancak bu evre kız çocuklarda, ‘regl’ gibi yaşadıkları köklü değişim nedeniyle biraz daha zor ve ürkütücü geçmektedir.

İlk regl, genç kızlarda şaşkınlık ve korkuya sebep olabilir; özellikle ergenliğe beklenmedik bir zamanda giren kızlarda tedirginlik ve korku daha yoğun görülür. Bunu önlemek için, annenin kız çocuğunu bu konuda bilgilendirmesi gerekir.

 

Televizyon ve İnternetin Özel Bölge Kavramını İhlal Etmesine İzin Vermeyin

Çocuklarımızın istismarına yönelik açıkların en büyükleri de internet olarak çıkıyor karşımıza. Genellikle aileler, internetin tehlikelerinin farkında olmadığından, çocuklarını bu konu da uyaramıyor ve kontrol etmiyor.

 

Peki, Neler Yapılabilir?

Çocuğunuza, bu bilgileri öğrendiğiniz andan itibaren, bilgisayarlarda kontrol sağlayabileceğiniz ve bu amaç için üretilmiş yazılımlardan yükleyebilirsiniz. İstemediğiniz sitelere ya da istemediğiniz kelimeleri barındıran içeriklere çocuklarınızın erişmesini engelleyebilirsiniz.

Aynı zamanda çocuklarınızı;

• İnternette iletişim bilgileri
• Kaldığı şehir
• Mahalle
• Okuduğu okul
• Aile bireylerinin isimleri, işleri

gibi önemli ve kötü niyetli insanların ona ulaşabileceği bilgileri vermemeleri konusunda da bilgilendirmelisiniz.

Çocuğunuzun, internet ve bilgisayar kullanımına ayırdığı vakti belirleyin ve bunu takip edin. Takibi, ev içerisinde gücün ve otoritenin sembolü olan babanın yapması daha faydalı olacaktır. Ancak katı uygulamalardan sakınma konusunda dikkatli davranın. Zira bu tür uygulamalar, çocuğun isteklerini uygun olmayan yollardan gidermesine sebep olarak aile ile çocuk arasındaki çatışmayı tetikleyebilir.

İlköğretim dönemindeki çocuklarınızın bilgisayar ve internet kullanımını, üzerine düşen sorumlulukları tamamladıktan sonra, günlük bir saat ile sınırlandırabilirsiniz. Lise döneminde bu süre biraz daha (iki saati geçmeyecek şekilde) fazla olabilir.

Çocuğunuzun izlediği televizyon programlarında da seçici davranarak kontrolü sağlayabilirsiniz.

Konunun başında da söylediğimiz gibi, çocuğunuza mahremiyet anlayışı kazandırmaya çalışırken, katı bir disiplinle yaklaşmamaya dikkat edin. Aksi takdirde ya söylenenin zıddını yapan yahut içine kapanan, özgüveni eksik bireyler yetişmesine sebep olabilirsiniz.